Je tarief bepalen als fotograaf is een lastig vraagstuk of toch niet? Je moet nadenken over jouw diensten als fotograaf, de kwaliteit van jouw werk en op welk segment je je wilt focussen. Op basis hiervan kun je een inschatting maken hoeveel uren je declarabel kunt en wilt werken en welke kosten en investeringen je zult gaan maken. Veel fotografen krijgen na het uitbrengen van een goede offerte te horen dat ze helaas te duur zijn. Zeker als je hierdoor een aantal keer een opdracht misloopt, kun je aan jouw tarief gaan twijfelen. Om een beter inzicht te krijgen in hoe je op een praktische manier jouw tarief kunt bepalen, hebben we een ervaren fotograaf (Wilmar Dik) geïnterviewd.
Wilmar Dik (1973) is al zijn hele leven bezig is met fotograferen. Op zijn 14e begon de passie zich te ontwikkelen toen hij de oude spiegelreflex camera kreeg van zijn vader. Op zijn 25e ging hij op reis en werd het fotograferen steeds serieuzer. De combinatie van reizen en fotograferen resulteerde dat Wilmar op zijn 27e met een eigen reisfotografie-website begon.
8 jaar later, in 2008 wist Wilmar het zeker en werd hij fulltime beroepsfotograaf. Eerst als allround fotograaf, maar steeds meer gespecialiseerd en gericht op bedrijfsfotografie en portretfotografie.
Een van de dingen die vooral naar voren kwam in het interview met Wilmar was dat het bepalen van je uurtarief vooral moet afhangen van jezelf. Kijk niet teveel naar de concurrentie, maar naar hoeveel jij moet vragen om te komen tot je gewenste inkomen. Dit kan al met een vrij simpele rekensom. Waardoor je tot een indicatie van je uurtarief komt. Hiervoor zul je wel inzichtelijk moeten hebben hoeveel uur je wekelijks kunt en wilt werken aan betaalde opdrachten.
Door het gewenste jaarinkomen + de gemaakte bedrijfskosten te delen door het aantal verwachte declarabele uren kom je op een uurtarief uit. Niet elk jaar zal je als ondernemer exact hetzelfde aantal uren kunnen maken, maar als je het goed doet zul je na een aantal jaren een netwerk met vaste opdrachtgevers opbouwen die terugkerende opdrachten aanbieden. Hiermee bouw je niet alleen zekerheid in voor jezelf maar kun je ook efficiënter werken en meer tijd besteden aan de fotoshoots zelf, dus declarabel zijn. Weet je na een tijdje dat je gemiddeld altijd voor bijvoorbeeld 80 euro werkt? Dan kun je ook je totaal gefactureerde jaarbedrag delen door 80 euro. Dan weet je hoeveel uren je moet factureren.
Jezelf rijk rekenen door ervan uit te gaan dat je 25 uur per week kunt factureren is ‘wishful thinking’. Er komt meer kijken bij het runnen van een onderneming dan het bezig zijn met opdrachten. Zelfs als je – net zoals Wilmar – de administratie uitbesteedt en veel vaste opdrachtgevers hebt opgebouwd is dit niet reëel. Voorbeelden die Wilmar noemt van werkzaamheden waar hij druk mee is zijn het contact met klanten, netwerken, marketing, het onderhouden van zijn 6 websites, het schrijven van artikelen en blogs en de acquisitie.
Het is goed om te beseffen dat het beroep fotograaf een specialistisch vak is, een goede opdrachtgever zal dat ook inzien. Als hij of zij niet bereid is om te voldoen aan jouw tarief, dan heeft het vaak geen zin om hier (lang) over te onderhandelen. Er moeten nu eenmaal kosten worden gemaakt om goede foto’s te produceren.
Voor meer uitleg over kosten en tarieven van een goede beroepsfotograaf heeft Wilmar ook een blog artikel geschreven: Uitleg bedrijfsfotografie tarieven.
Bij het bepalen van je tarief is het heel belangrijk om goed in kaart te hebben welke kosten je gaat maken. Allereerst zijn er de ‘normale’ dingen zoals (loon)belastingen en opbouw van je pensioen. Daarnaast moet je rekening houden met kosten voor een boekhouder, verzekeringen, de aanschaf en het onderhoud van je apparatuur en kosten voor marketing zoals het onderhouden van websites. Vergeet als laatste niet dat je als zzp’er ook investeringen maakt en moet afschrijven. Neem dit allemaal mee in het bepalen van je tarief.
Een keuze die je ook moet maken is of je wel of geen fotostudio gaat huren/kopen/bouwen. Als je geen eigen studio hebt moet je als fotograaf op locatie werken, afhankelijk van waar jij als fotograaf voor kiest kun je een passend tarief berekenen.
Kijkende naar hoe er jaren geleden geld werd verdiend met fotografie, constateert Wilmar dat de grootste verandering te maken heeft met de komst van digitale fotografie. Doordat iedereen tegenwoordig technisch een prima foto kan maken is de vraag naar beroepsfotografen afgenomen. Bovendien staat de waarde van beeld onder druk. Neem bijvoorbeeld stock websites. Deze verkopen foto’s als massa voor lage bedragen. Maar dat zegt niet dat een beroepsfotograaf goede kwaliteit werk kan bieden voor dit soort bedragen. Als fotograaf kun je je tijd niet vaker besteden, uren zijn dus erg kostbaar. Tijd besteden aan het maken van stockfoto’s is zo goed als vrijwilligers werk geworden vanwege de verhouding tussen fotograaf en platform. Vroeger (voor de komst van de digitale camera) werden de opbrengsten van stockfoto’s netjes verdeeld tussen fotografen en de bureaus; 50/50. Dat is al lang verleden tijd.
Concurreren met je fotografie en service is prima. Dat hoort erbij. Maar concurreren op prijs is een slecht idee. Als fotograaf moet je niet gaan werken onder de standaard bedragen, dan kunnen we straks allemaal geen boterham meer verdienen. Opdrachtgevers zouden voor jou als fotograaf moeten kiezen omdat je goede kwaliteit foto’s maakt en je een goede dienstverlening bied. Niet omdat jij de goedkoopste bent.
Op het gebied van concurrentie lijkt er – zeker in het wat hogere segment – weinig veranderd. Volgens Wilmar is het altijd een kwestie geweest van hevige concurrentie. Als beroepsfotograaf moet je daar tegen kunnen. Je werk moet top zijn en opdrachtgevers moeten geen reden hebben om naar een ander te gaan. In ruil voor mooie foto’s en goede service kun je een normaal tarief vragen aan jouw opdrachtgevers.
Er zijn fotografen die een relatief laag tarief vragen – denk aan 30 tot 45 euro per uur – een tarief dat als je door gaat rekenen, niet rendabel kan zijn. Als je dat soort bedragen vraagt dan kan dat dus alleen als je niet van fotografie afhankelijk bent. Als amateurfotograaf heb je dan nog een andere baan of ben je afhankelijk van andere inkomsten.
Het is het goed om te beseffen – en te communiceren naar de klant – dat de uren die je bezig bent met de opdracht, niet alleen op locatie zijn. Wilmar geeft als voorbeeld dat een opdracht van bijvoorbeeld 10 declarabele uren ‘slechts’ 4 op locatie zou kunnen plaatsvinden. Je hebt namelijk ook reistijd en je moet ook de foto’s selecteren en bewerken. In theorie kan je voor deze verschillende onderdelen ook verschillende tarieven opgeven, zo wordt reistijd en fotobewerking vaak iets lager ingeschaald dan de tijd van de fotoshoot op locatie.
Als fotograaf kun je ook kiezen voor het vaststellen van een zogenaamde pakketprijs. Van tevoren bespreek je dan een vast aantal foto’s en uren op locatie voor een vaste totaalprijs. Voor consumenten kan dit fijn zijn, maar fotograferen voor bedrijven is eigenlijk altijd maatwerk. In principe is het hetzelfde als een vastgestelde offerte, maar het is wat meer gangbaar om mee te adverteren. Zo zie je bruidsfotografen dit soort prijsaanbiedingen vaak geven. Soms kosten klussen echter meer tijd. En dat is dan wel nadelig aan deze manier van werken. Alle extra tijd is dan voor je eigen rekening.
Wilmar werkt zelf altijd op basis van nacalculatie. In een offerte staat een goede inschatting qua tijd, maar de daadwerkelijk gemaakte uren worden achteraf gefactureerd. Als een fotografie klus uitloopt kan een fotograaf daar vaak niets aandoen. Het is dan ook logisch dat je die extra tijd in rekening kunt brengen.
Bij het zoeken naar een goede fotograaf raken opdrachtgevers soms verzeild in het vergelijken en zoeken naar een zo laag mogelijke prijs, maar dat is volgens Wilmar – logischerwijs – niet de juiste aanpak om een geschikte fotograaf te kiezen. In zijn artikel “Een fotograaf kiezen” omschrijft hij waar je op moet letten, en wat je vooraf als opdrachtgever duidelijk moet hebben om een fotograaf te kiezen. De ervaring leert dat je samen met een fotograaf eerder tot goede resultaten komt als er een duidelijke briefing en voorbereiding is. Ook een goede onderlinge samenwerking is essentieel. Duidelijke communicatie, ervaring en inzicht betrokkenheid van de fotograaf is waardoor je tot de beste foto’s komt.
Niet genoeg opdrachten binnen krijgen, of te horen krijgen dat je te duur bent van potentiële klanten kan demotiverend werken, en soms je zelfs aan het twijfelen zetten over je tarief. Volgens Wilmar Dik moet je als fotograaf je hier niet door de wijs van laten halen. Je hebt je tarief niet voor niets vastgesteld aan de hand van je gewenste inkomen en je bedrijfskosten. Als je structureel voor te lage tarieven werkt dan ga je het als serieuze amateurfotograaf of beroepsfotograaf niet redden.
Daarnaast is het gevaarlijk om te zakken met je prijs, omdat een tarief ook een bepaalde kwaliteit waarborgt. Kom je eenmaal in een lager segment, is het lastig om daar weer uit te geraken. Wees daarom zeker van je zaak en laat je foto’s voor zichzelf spreken. Fotografen zijn specialisten en dienen daar ook naar betaald te worden. En dat kan mits je naast je creatieve talent als fotograaf ook de juiste ondernemersgeest hebt.
